De belangrijkheid van akhlaaq – goed gedrag

Het thema van een goede akhlaaq¹ is een erg belangrijk thema. Overweeg de woorden van de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) toen hij zei (Nederlandstalige interpretatie): “Ik ben slechts gestuurd om de goede manieren te vervolmaken.” ^{1 Noot uwkeuze.net: akhlaaq is een Arabische term binnen de Islam (Arabisch: Islaam) die refereert naar het bezitten van goede manieren en etiketten, alsook deugdzaamheid, zedelijkheid en dergelijke}

Allah Soebh’aanahoe wa Ta’aalaa (Glorieus en Verheven is Hij) zegt in soerat al-Qalam, een vroege Mekkaanse soerah die is geopenbaard om de status en eer van de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) te verdedigen (Nederlandstalige interpretatie): “En waarlijk, jij (O Moh’ammed, bent) zeker op een geweldig (verheven, voorbeeldig) karakter².” [Soerat al-Qalam (68), aayah 4] ^{2 Noot uwkeuze.net: de Mekkanen waren op de hoogte van het hoogstaande karakter en gedrag van profeet Moh’ammed (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem). Dus was het voldoende hiernaar te verwijzen zodat elk verstandig mens van Mekkah zou inzien hoe schaamteloos degenen waren die een man met zulke hoge moraal en formidabel karakter gek of bezeten durfden te noemen. Sa’d ibn Hishaam vroeg ‘Aa-ieshah (moge Allah tevreden zijn met haar) over het karakter van de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem), waarop zij antwoordde: “Heb jij de Qor-aan niet gelezen?” Sa’d zei: “Natuurlijk wel.” Vervolgens zei zij: “Waarlijk, het karakter van de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) was de Qor-aan.” (Overgeleverd door Sa’ied ibn Abie ‘Aroebah op het gezag van Qatadah. ‘Abdoer-Razzaaq leverde iets vergelijkbaars over en imaam Moeslim leverde het over in zijn Sah’ieh’, ook op het gezag van Qataadah.) (Tefsier Ibn Kethier.) (Zie het artikel Zijn karakter was de Koran.) De Engelse filosoof en oriëntalist Thomas Carlyle zegt in zijn boek Heroes (Helden): “Het is zeer beschamend voor elk individu in dit tijdperk om te luisteren naar wat er gezegd wordt over de religie van Islaam en dat het een verzinsel is en Moh’ammed zou de bedrieglijke leugenaar zijn. Door zijn hele leven heen zien wij dat hij standvastige geloofsovertuigingen had, oprecht in beslissingen, gul en vriendelijk was, medelevend, vroom, zedig, zeer serieus. Ondanks dat was hij zeer gemakkelijk in de omgang, vrolijk, vriendelijk en soms zelfs luchthartig. Hij was rechtvaardig, oprecht betreffende intentie, intelligent, ridderlijk en vlug van begrip, alsof hij in zijn hart de lampen van alle donkere nachten droeg, gevuld met licht; een van nature grote persoonlijkheid die nooit studeerde in een school of bij een onderwijzer, omdat dat niet nodig was voor hem.” De Duitse oriëntalist Dr. Gustav Weil zei in History of the Islamic Peoples: “Moh’ammed was een schitterend voorbeeld voor zijn volk. Zijn karakter was puur en vlekkeloos. Zijn huis, kleding en eten waren gekenmerkt door een zeldzame eenvoud. Hij was zo bescheiden dat hij van zijn metgezellen geen bijzonder teken van verering ontving, noch accepteerde hij enige dienst van zijn dienaar wat hij zelf ook kon doen. Hij was altijd en voor iedereen bereikbaar. Hij bezocht de zieken en was vol sympathie voor iedereen. Zijn welwillendheid en gulheid was onbeperkt, zo ook zijn zorg voor de reizigers van de gemeenschap.” Zie het artikel Kent u deze man? voor meer uitspraken van niet-moslims over profeet Moh’ammed (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem.}

Dit hoogstaande karakter is de goede akhlaaq (etiketten/manieren). Van de dingen waarvoor Allah de Verhevene de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) prees was het hebben van een goede akhlaaq, of goede manieren. Dit leert ons het belang van goede manieren aan; om de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) te verdedigen noemde Allah ‘Azza wa Djel (de Almachtige en Majesteitelijke) zijn goede akhlaaq als een van de eerste dingen.

Er zijn talrijke verzen die verwijzen naar het bezitten van goede manieren. Allah de Verhevene zegt o.a. (Nederlandstalige interpretatie): “En aanbid Allah en ken geen enkele deelgenoot toe aan Hem. En wees goed voor de ouders en voor de familieleden en de wezen en de armen en de verwante buur³ en de niet-verwante buur en de naaste metgezel en de behoeftige reiziger…” [Soerat an-Nisaa-e (4), aayah 36.] ^{3 Noot uwkeuze.net: de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Bij Allah, hij gelooft niet! Bij Allah, hij gelooft niet! Bij Allah, hij gelooft niet!” Ze vroegen aan de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem): “Wie (gelooft er niet), O boodschapper van Allah?” Hij zei: “Degene wiens buren niet veilig zijn voor zijn kwaad, zal het Paradijs niet binnengaan.” (Overgeleverd door al-Boekhaarie en Moeslim.) Zie het artikel De voortreffelijke positie van buren in de Islam.)}

Men dient dus een goede akhlaaq te tonen naar iedereen, inclusief je ouders, je verwanten, de behoeftigen, de wezen en de gehele mensheid. Zelfs als je op reis gaat en je een vriend naast je hebt, dan dien je goed voor hem te zijn.

Allah de Verhevene zegt in een ander vers (Nederlandstalige interpretatie): “En zeg (O Moh’ammed) tegen Mijn dienaren dat zij het beste zeggen ⁴…” [Soerat al-Israa-e (17), aayah 53] ^{4 Noot uwkeuze.net: Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden zijn met hem) verhaalde dat de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Degene die gelooft in Allah en de Laatste Dag zou het goede moeten zeggen of stil blijven. En degene die gelooft in Allah en de Laatste Dag zou gastvrijheid moeten tonen aan zijn buur. En degene die in Allah en de Laatste Dag gelooft zou zich gastvrij moeten opstellen jegens zijn gast.” (as-Sah’ieh’ayn, d.w.z. Sah’ieh’ al-Boekhaarie en Sah’ieh’ Moeslim.) Zie het artikel Zeg het goede of blijf stil.}

Allah ‘Azza wa Djel (de Almachtige en Majesteitelijke) beschrijft de ‘ibaadoe r-Rah’maan – de dienaren van Allah de Meest Barmhartige – als zij die met nederigheid en onderdanigheid op dit aardvlak lopen. Zij zijn niet hoogmoedig. Dit behoort tot de karaktereigenschappen van de gelovigen. Allah de Verhevene verafschuwt arrogantie in al haar vormen en Hij verafschuwt kibr (hoogmoed en arrogantie) alsook trots en al haar vormen.^{5 Noot uwkeuze.net: Allah de Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “En de dienaren van ar-Rah’maan (de Meest Barmhartige – Allah) zijn degenen die bescheiden en kalm op aarde lopen. En wanneer de onwetenden hen (slecht) aanspreken, antwoorden zij met woorden van vrede.” [Soerat al-Foerqaan (25), aayah 63.] Dit betekent niet dat men dient te lopen als zieke mensen, die van hun nederigheid een vertoning maken (of als een schlemiel, een zwak iemand), want de leider van de zonen van Adam (d.w.z. profeet Moh’ammed – Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) liep alsof hij bergafwaarts kwam en alsof de aarde onder hem opgerold werd (d.w.z. statig, met stevige stappen). Met hawn wordt hier bedoeld kalmte en waardigheid (niet hautain en trots). (Tefsier Ibn Kethier.)}

Het hebben van een goede akhlaaq gaat gepaard met vele zegeningen en voordelen. Ik zal enkele van deze voordelen opsommen, hoewel er natuurlijk veel meer bestaan dan wat ik zal noemen:

Zegening 1

Het hebben van een goede akhlaaq is een van de thema´s die je continu tegenkomt in de Qor-aan en in de Soennah en dit is tevens het eerste aspect dat het belang van een goede akhlaaq aantoont. Goede akhlaaq maakt onderdeel uit van het grootse advies dat de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) gaf. In een overlevering zei hij tegen Moe’aadz (moge Allah tevreden zijn met hem) (Nederlandstalige interpretatie): “Vrees Allah waar je ook bent en laat een slechte daad opgevolgd worden door een goede daad, en behandel de mensen met een goede akhlaaq.”

Drie zinnen, maar zo mooi en groots.

In een andere overlevering kwam er een persoon naar de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) en hij vroeg hem om advies. De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei toen (Nederlandstalige interpretatie): “Wees standvastig en wees oprecht in het volgen van siraat al-moestaqiem (het rechte pad). Laat jouw akhlaaq jegens de mensen goed zijn.”

De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft ook gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Vrees Allah en kleineer geen enkele goede daad, zelfs niet het gieten van water uit jouw (eigen) emmer om het (vervolgens) in de emmer van jouw broeder te gieten.”

In die tijd moest men water uit de put omhoog hijsen, en dit was een erg onbeduidend iets. Iedereen van elk gezin ging misschien zelfs meerdere malen op een dag water omhoog hijsen in een emmer. Het was een zeer klein iets; iedereen deed dit. De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei dan ook niets van de goede handelingen te kleineren, zelfs al neem je jouw emmer water en hevel je het water over van jouw emmer naar die van je broeder, wanneer je ziet dat hij ook water is komen halen.

En hij (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei (Nederlandstalige interpretatie): “En kleineer niets van het goede, zelfs als jij je broeder zou ontmoeten met een glimlach op het gezicht.” [Zie het artikel Glimlach (een glimlach is sadaqah – liefdadigheid).]

De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft ook gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Als iemand jou uitscheldt om iets wat hij van jou weet, scheldt hem dan niet uit om iets wat jij van hem weet.”

Zelfs wanneer iemand over jou liegt en jou zwart maakt, wijs dan niet op de fouten die deze persoon zelf heeft. Hij (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) ging verder en zei (Nederlandstalige interpretatie): “Laat hem, want de beloning hiervoor zal voor jou zijn en het kwade van deze daad zal tegen hem zijn.”^{<<< Noot uwkeuze.net: de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei eens tegen zijn metgezellen (Nederlandstalige interpretatie): “Weten jullie wie moeflis (failliet/blut) is?” Zij zeiden: “Onder ons, degene die failliet is, is degene die geen dirhams (geld) en geen goederen heeft.” Hij zei: “Degene die failliet onder mijn oemmah (gemeenschap) is degene die op de Dag der Opstanding komt met het gebed, vasten en zakaah, maar hij zal komen terwijl hij die-en-die beledigd heeft, die-en-die belasterd heeft, de eigendommen van die-en-die (onrechtmatig) verbruikt heeft, het bloed van die-en-die heeft doen vloeien en die-en-die geslagen heeft. Ieder van hen zal wat van zijn h’asanaat (goede daden) gegeven worden, en als zijn h’asanaat opraken voordat de rekening vereffend is, zullen wat van hun sayyie-aat (zonden) genomen worden en op hem geworpen worden, vervolgens zal hij in de Hel geworpen worden.” (Overgeleverd door Moeslim.)>>>}

In een andere gelegenheid zei hij (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) (Nederlandstalige interpretatie): “Vervloek nooit iemand.”

 Zegening 2

Tot de grootste zegeningen die men kan bezitten behoort het bezitten van goede manieren. De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “De beste zegening die een mens gegeven kan worden in dit leven is akhlaaq (goede gemanierdheid).”

Een goede akhlaaq is de beste zegening die een mens gegeven kan worden (na imaan – geloof) in deze wereld. Het is zo veel beter dan geld, welvaart, aanzien, familie en kinderen, of wat dan ook.

In een andere overlevering zei hij (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) (Nederlandstalige interpretatie): “De mensheid is niet iets beters gegeven dan goede akhlaaq.”

En weer in een andere overlevering heeft hij gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Ik geef je de opdracht om van goede akhlaaq te zijn.”

Hiermee worden goede manieren en karaktereigenschappen bedoeld.

“En daarbij, wees gedurende lange periodes stil, want bij Hem in Wiens Hand mijn ziel is, de schepping kan zichzelf niet verfraaien met iets beters dan deze (karaktereigenschappen).”

Kortom, je bent niet in staat jezelf te verfraaien met iets beters dan een goede akhlaaq.

Zegening 3

De beloningen die men krijgt voor het bezitten van een goede akhlaaq zijn groter dan, of op zijn minst gelijk aan, de beloningen van extra en continue aanbidding. De beloningen die men kan verdienen door het hebben van een goede akhlaaq zijn niet gelijk te stellen aan de beloningen die men kan verdienen door middel van de (vrijwillige) aanbidding van Allah Soebh’aanahoe wa Ta’aalaa (Glorieus en Verheven is Hij). Als dit namelijk wel het geval zou zijn, dan zou dit gepaard gaan met hele zware inspanningen. Met andere woorden, door goede akhlaaq kan een persoon een heleboel zegeningen verdienen die hij anders niet zou kunnen verdienen. De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Een persoon kan, alleen al door zijn goede akhlaaq, het niveau bereiken van iemand die de hele nacht in gebed staat en de hele dag vast.”

Wie van ons vast elke dag en bidt gedurende de hele nacht, elke nacht weer? Niemand toch!? Echter, als wij een goede akhlaaq bezitten dan kunnen wij het niveau bereiken van iemand die dit wel doet.

In een andere overlevering noemde de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) de beloning van iemand die moesaddid is, dat wil zeggen: degene die altijd bezig is met bemiddelen tussen andere moslims door sociaal en vriendelijk te zijn en een goede akhlaaq bezit. Hij (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei (Nederlandstalige interpretatie): “De moslim die moesaddid is, bereikt het niveau van de vastende persoon en degene die vrijwillige nachtgebeden verricht.”

De sawwaam is degene die voortdurend vast en de qawwaam is degene die voortdurend in gebed staat. De moslim die dus erg sociaal is, een goede akhlaaq bezit, en de rechten van zijn broeders vervult, bereikt het niveau van degene die voortdurend vast en bidt, dit alleen door zijn goede manieren. Dit is voor ons dus dé manier om extra beloningen te verdienen.

Zegening 4

Het bezitten van een goede akhlaaq is een teken van een sterk geloof. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het een teken is van de vervolmaking van imaan (geloof). Dit is een erg belangrijk punt. Een persoon die geen goede akhlaaq bezit heeft geen sterke imaan, zo simpel is het. Het doet er niet toe welk etiket of welke positie hij zichzelf toekent. Het maakt niet uit wat hij zegt of welke grootspraak hij over zichzelf uitspreekt; wanneer een persoon grof, arrogant en ijdel is, dan is deze persoon geen goede moslim. Zelfs wanneer hij vast en bidt, dan nog heeft hij zijn imaan niet vervolmaakt, noch is zijn imaan sterk. Overweeg het volgende eens: aan de ene kant hebben wij een persoon die de minimale verplichte handelingen uitvoert en die een goede akhlaaq heeft en aan de andere kant hebben wij een persoon die misschien veel meer bidt en vast, maar die tegelijkertijd een slechte akhlaaq bezit. De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “De mensen (of de gelovigen) die hun imaan op de beste manier vervolmaakt hebben, zijn degenen met de beste akhlaaq.”

Kortom, de eerste persoon – die de minimale verplichtingen verricht en goede manieren heeft – is beter dan de tweede persoon, die weliswaar meer vast en/of bidt, maar slechte manieren heeft.

En in een andere overlevering lezen wij (Nederlandstalige interpretatie): “De beste van de gelovigen zijn degenen die het beste zijn in hun akhlaaq.”

En ook zei hij (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) in dezelfde overlevering (Nederlandstalige interpretatie): “De beste van jullie zijn degenen die het beste zijn tegenover hun vrouwen.”

Dit is een belangrijk punt om over na te denken; waarom is het zo dat de beste van jullie degenen zijn die het beste zijn tegenover hun vrouwen? Dit is omdat het erg gemakkelijk is om goede akhlaaq te tonen aan de buurman, die je eenmaal per dag tegenkomt, of aan je collega gedurende een aantal uren per dag, of tegenover je verwanten die je eens per jaar ontmoet, of iedere andere persoon die je zo nu en dan tegenkomt. Het is erg gemakkelijk om een goede akhlaaq te tonen tegenover zulke mensen. Maar wanneer je goede akhlaaq toont tegenover je vrouw, degene met wie je eet, drinkt, slaapt, degene naast wie je wakker wordt, dan heb je pas echt de hoogste perfectie bereikt van een goede akhlaaq.

Je vrouw is jouw levenspartner; zij deelt alles met jou. De man is degene die verantwoordelijk is voor de vrouw, zoals Allah de Verhevene heeft gezegd. Wanneer de man dus in staat is goede akhlaaq te tonen tegenover degenen die onder zijn hoede staan, zijn vrouw en kinderen, dan toont dit aan dat hij de top van akhlaaq heeft bereikt. (Zie o.a. het artikel Op de tandem.)

In een andere overlevering heeft de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “De beste gelovigen zijn degenen die het beste zijn in hun akhlaaq, degenen van wie de schouders vertrapt zijn.”

Wat wordt hiermee bedoeld? Dit is een Arabische uitdrukking die betekent dat deze mensen – degenen wier schouders vertrapt worden – nederig zijn. Iedereen kan hen komen vertrappen maar zij blijven stil en nederig. De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd dat zij degenen zijn die vriendelijk zijn en zij beantwoorden alles met vriendelijkheid. Zij zijn degenen die oelfah bereiken: dit houdt een gevoel van broederschap en vriendschap in. Zij zijn dus degenen die dit gevoel uitstralen en dit daadwerkelijk bereiken. En vervolgens zei hij (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) dat er niets goeds zit in een persoon die dit concept van oelfah niet toont, noch zal hij dit ontvangen van anderen. De gelovige is daarmee iemand die vriendelijk is tegen andere mensen. En wanneer anderen vriendelijkheid tegenover hem tonen, dan reageert hij ook met vriendelijkheid. Hij reageert niet op een arrogante, sarcastische, minderwaardige of uitdagende manier. Dit zijn niet de manieren van de gelovige. De gelovige is degene die oprecht vriendelijk is, oprecht het goede wenst, en het beste nastreeft voor zichzelf en zijn moslimbroeders. (Zie o.a. de artikelen Wanneer vrienden elkaar pijn doen en Hoe om te gaan met meningsverschillen.)

Zegening 5

Akhlaaq is erg geliefd bij Allah Soebh’aanahoe wa Ta’aalaa (Glorieus en Verheven is Hij); Hij houdt van goede karaktereigenschappen en Hij heeft een afkeer van slechte karaktereigenschappen. In een overlevering heeft de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Allah is mooi en Hij houdt van al dat mooi is, en Hij houdt van de verheven akhlaaq en Hij heeft een afkeer van kwaadwillige karaktereigenschappen.”

De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft ook gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Het is de Barmhartigheid die Allah plaatst in de harten van wie Hij wil en Allah is Barmhartig tegenover Zijn dienaren die barmhartig zijn.” De harten van Zijn dienaren dienen als vaten die gevuld worden met genade, liefde en kennis van Allah ‘Azza wa Djel (de Almachtige en Majesteitelijke).

Dit is de reden dat het tegenovergestelde ook waar is. Wanneer een persoon een grof en laag-bij-de-gronds (gemeen, slecht) karakter heeft, altijd hoogmoedig is en neerkijkt op mensen, dan wil niemand met deze persoon omgaan. Dit zijn de mensen van wie Allah Ta’aalaa een afkeer heeft, hoe zij zichzelf ook bestempelen en hoeveel zij ook bidden en vasten.

Zegening 6

Goede akhlaaq zal het zwaarste gewicht hebben op de weegschalen van de Dag des Oordeels. De goede daden van elke persoon zullen op de Dag des Oordeels op de rechterkant van zijn weegschaal geplaatst worden, en zijn slechte daden zullen op zijn linkerkant geplaatst worden, zoals de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) ons verteld heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Het zwaarste aspect, de zwaarste zaak (die een gelovige zal helpen) die in de weegschaal zal zijn, op de Dag des Oordeels, is goede akhlaaq.”

Zodoende, zelfs wanneer een persoon niet vaak vrijwillig heeft gevast, niet veel vrijwillige of vele soennah gebeden heeft verricht, dan wel het achterwege heeft gelaten om extra goede handelingen te verrichten, dan bestaat er een manier voor hem op de Dag des Oordeels om dit allemaal goed te maken – het bezitten van goede akhlaaq. Dit is dan ook een grote zegening die we niet als iets kleins zouden moeten afdoen.

Zegening 7

Goede akhlaaq garandeert die persoon dat hij dicht bij de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zal zijn op de Dag des Oordeels en in het Paradijs. Hoe beter de akhlaaq van een persoon is, des te dichter hij bij de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zal zijn op de Dag des Oordeels en ook in het Paradijs. De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Degenen van jullie die het dichtst bij mij zullen zijn op de Dag des Oordeels zullen degenen zijn met de beste akhlaaq.”

Als jij dus dicht bij de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) wilt zijn en van zijn gezelschap wilt genieten op de Dag des Oordeels en in het Paradijs, dan is een goede akhlaaq een van de manieren om dit te bereiken.

In een andere overlevering heeft de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Degenen die het meest geliefd zijn bij mij, en die het dichtst bij mij zullen zijn in het Hiernamaals, zijn degenen onder jullie met de beste akhlaaq.”

En het tegenovergestelde is ook waar. De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “En de mensen die het meest verafschuwd worden door mij en degenen die het verst van mij zullen zijn in het Hiernamaals zijn degenen met de slechtste akhlaaq.”

De mensen met de slechtste akhlaaq zullen het verst van de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) verwijdert zijn. En in een overlevering heeft hij hun karaktereigenschappen omschreven dat zij hardvochtig, ruw en grof zijn in hun manier van praten. Zij zijn arrogant en kijken neer op mensen (zij voelen zichzelf beter). Zij hebben een slechte akhlaaq en zij tonen dit ook aan andere mensen. Dit soort mensen zullen de slechtste en meest verafschuwde personen zijn door Allah de Verhevene en de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) en zij zullen het verst van hem (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zijn op de Dag des Oordeels.

 Zegening 8

De goede akhlaaq is zo krachtig dat dit, samen met taqwaa (vroomheid, godvrees) voor Allah de Verhevene, de voornaamste factor zal zijn die mensen zal leiden naar het binnentreden van het Paradijs (al-Djennah). Iemand vroeg de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem): “Waardoor zullen de meeste mensen het Paradijs betreden?” De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) antwoordde (Nederlandstalige interpretatie): “Het hebben van taqwaa (vrees voor Allah) en een goede akhlaaq.”

Deze twee komen samen – tawh’ied en akhlaaq; aanbid Allah op de juiste manier en behandel de mensen op gepaste wijze. Wanneer taqwaa voor Allah en goede akhlaaq gecombineerd worden, dan wordt dat die ene karaktereigenschap die er voornamelijk voor zal zorgen dat de meeste mensen het Paradijs zullen binnentreden.

Twee extremen

Het hebben van een goede akhlaaq is gemakkelijk en moeilijk tegelijk. Aan de ene kant is het gemakkelijk omdat je niet veel tijd en geld kwijt bent om deze eigenschap te realiseren, maar aan de andere kant is het moeilijk omdat je dan jezelf moet leren beheersen; jezelf in het gareel houden en beschermen. (Zie o.a. het artikel Word niet boos!.) Om de middenweg te bereiken van goede akhlaaq is het erg belangrijk om de extremen te mijden. Sommige mensen, en al-h’amdoelilaah komt dit niet vaak voor onder de moslims, voelen meer voor goede akhlaaq dan voor de aanbidding van Allah ‘Azza wa Djel (de Almachtige en Majesteitelijke). Denk bijvoorbeeld eens aan de christenen die (zich vaak focussen op het aspect “liefde” en) zeggen: “O, zolang ik maar goed ben voor anderen en ik in vrede en harmonie leef met de samenleving, de natuur en cultuur, dan is het allemaal goed, zelfs als ik de grootste zonden en shirk (polytheïsme) bega, als ik maar goed ben voor anderen.”

Deze persoon verkiest dus liever het tonen van akhlaaq naar mensen toe dan de aanbidding van Allah ‘Azza wa Djel (de Almachtige en Majesteitelijke). Als iemand de verplichte daden achterwege laat, bijvoorbeeld de vijf dagelijkse gebeden, denk dan niet dat deze persoon het Paradijs zal betreden omdat hij ooit eens naar zijn broeder glimlachte. Het feit dat hij zijn gebeden heeft nagelaten is namelijk een grote zonde en kan zelfs als ongeloof (koefr) gelden, terwijl men dit als iets kleins beschouwt, onder het mom van: “O, ik ben toch goed voor anderen en dat is het allerbelangrijkste.” Nee! Je moet de verplichtingen nakomen EN goed zijn voor de mensen! (Zie o.a. het artikel Het islamitische oordeel over degene die het gebed nalaat.)

Al deze overleveringen gelden dus pas als men op zijn minst de verplichte daden heeft uitgevoerd. Wij zeggen dan ook: verricht de vijf gebeden, vast gedurende de Ramadhaan, draag de zakaat af en toon vervolgens een goede akhlaaq. In dat geval zou je een grotere beloning kunnen ontvangen dan iemand die bidt en vast maar een slechte akhlaaq heeft. Maar verlaat niet de verplichtingen op basis van de illusie dat het goed zijn voor anderen voldoende is, dit is namelijk een list van de shaytaan (satan).

De andere extreme is dat er mensen zijn die de akhlaaq geheel negeren. En helaas is dit extreme meer gebruikelijk onder de moslims, soms zelfs onder degenen die oproepen tot de juiste handelwijze, de handelwijze van Ahloe Soennah wa l-Djamaa’ah. Enkelen van deze mensen denken dat zij alle verzen en overleveringen over akhlaaq mogen negeren, omdat zij op de juiste manier geloven in Allah Soebh’aanahoe wa Ta’aalaa (Glorieus en Verheven is Hij), de Koran (Arabisch: Qor-aan) en de Soennah. Dit heeft ervoor gezorgd dat zij arrogant zijn, neerkijken op anderen, mensen kleineren, roddelen en anderen in de rug steken. Dit zijn echter geenszins de manieren van een gelovige. De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) was niet van dit karakter. Een deel van de islamitische samenleving, ook al onderstrepen zij het belang van tawh’ied (zuiver monotheïsme) en ‘aqiedah (geloofsleer), negeert dus tegelijkertijd de goede manieren en laat het na om goed te zijn voor anderen en waarachtig broederschap te tonen. In werkelijkheid is dit een teken van zwak geloof.

De moslim dient beide extremen uit de weg te gaan. De middenweg is dat wij Allah de Verhevene aanbidden, op de manier waarop Hij het verdient om aanbeden te worden, en dat we ook een goede akhlaaq tonen tegenover alle moslims en niet-moslims.^{5 5 Noot uwkeuze.net: Allah Ta’aalaa zegt o.a. (Nederlandstalige interpretatie): “Allah verbiedt jullie niet om rechtvaardig (d.w.z. niet vijandig) en vriendelijk om te gaan met degenen die niet tegen jullie vechten vanwege de religie en die jullie niet uit jullie huizen verdrijven. Waarlijk, Allah houdt van de rechtvaardigen.” [Soerat al-Moemtah’ienah (60), aayah 8.] “Allah verbiedt jullie niet” beduidt in deze context een positieve aansporing. (Zamakhshaarie.) Het leven van profeet Moh’ammed (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) is vol met voorbeelden. Denk ook aan de relatie van profeet Moh’ammed (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) met zijn oom Aboe Taalib. Zie o.a. het artikel al-walaa-e wa al-baraa-e – loyaliteit en distantiëring.>>>}

Daarnaast is het erg belangrijk dat men in het bezit is van een goede akhlaaq in combinatie met kennis (‘ilm), omdat je door kennis weet wat te doen en wanneer je dit moet doen. Zonder kennis weten we niet hoe we ons moeten gedragen in bepaalde situaties. (Zie de rubriek Kennis is licht.) De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “De besten onder jullie vóór de Islaam (in de djaahiliyyah – de periode van onwetendheid), zijn de besten van jullie in de Islaam (na hun bekering) zolang zij over kennis beschikken.”

Zonder kennis is akhlaaq niet krachtig. Maar wanneer een persoon kennis en akhlaaq combineert, dan bereikt hij de top van imaan. En dit is de reden dat, toen de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) deze twee op volmaakte wijze samenvoegde, hij degene was die de meeste kennis had over Allah, die Hem het meest vreesde en degene met de volmaakte akhlaaq was.

Allah Soebh’aanahoe wa Ta’aalaa (Glorieus en Verheven is Hij) beschrijft de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) als volgt in de Qor-aan (Nederlandstalige interpretatie): “Door Barmhartigheid van Allah was jij (O Moh’ammed) toen zachtaardig voor hen. En als jij ruw (streng) en hardvochtig was, dan waren zij zeker rondom jou uiteengegaan; dus vergeef hen (hun fouten) en vraag (Allahs) vergeving voor hen en raadpleeg hen in de kwestie…” [Soerat Aal ‘Imraan (3), aayah 159.]

Stel je eens voor dat een daa’iyah (iemand die oproept tot de Islaam, die da’wah verricht – zie de rubriek Da’wah) een slechte akhlaaq zou bezitten: niemand zou iets van hem aannemen. Dit leert ons dan ook dat vervolmaking enkel komt wanneer een persoon kennis combineert met akhlaaq. Wanneer het ene bestaat zonder het andere dan is dit een teken van onvolmaaktheid, een teken van gebrek.

We moeten twee extremen mijden: de eerste is het benadrukken van de goede akhlaaq naar de mensen toe terwijl men de aanbidding van Allah Ta’aalaa negeert. En de andere extreme is de ´zogenaamde’ perfecte aanbidding van Allah de Verhevene maar tegelijkertijd een slechte akhlaaq tonen tegenover de mensen. Beide scenario’s zouden niet mogen bestaan! ^{<<<Noot uwkeuze.net: de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) werd eens gevraagd over de dingen die de meeste mensen in staat zouden stellen om het Paradijs binnen te gaan. Hij (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) antwoordde (Nederlandstalige interpretatie): “Oplettendheid jegens je verplichtingen tegenover Allah en goed gedrag.” Daarna werd hij gevraagd: “Wat zijn de dingen die een persoon naar de Hel zullen leiden?” Hij (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) antwoordde: “Zijn mond en geslachtsdelen.” [Verhaald door Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden zijn met hem), overgeleverd door at-Tirmidzie.]>>>}

Drie soorten akhlaaq

Er bestaan drie soorten akhlaaq. De eerste, en meest belangrijke, is jouw akhlaaq tegenover Allah de Almachtige. Hoe gedraag jij je tegenover Allah de Alwetende en Alziende? Hoe denk jij over Allah? Waar hoop jij op bij Allah? In hoeverre vrees jij Allah? Hoeveel houd jij van Allah? Liefde, vrees en hoop zijn de primaire onderdelen van tawh’ied. Je liefde moet voor Allah zijn, je vrees voor de bestraffing van Allah en je hoop op de genade van Allah… Hoe zijn deze drie aspecten vervolmaakt in jou? In hoeverre ben jij verlegen en schaam jij je tegenover Allah? Hoe graag wens jij de beloning van Allah? Hoe gedraag jij jezelf als jou een gebod of verbod bereikt dat afkomstig is van Allah Soebh’aanahoe wa Ta’aalaa (Glorieus en Verheven is Hij)?

De tweede soort akhlaaq is de akhlaaq tegenover de schepsels, de moslims en de niet-moslims, en zelfs de dieren (en planten). Elk heeft zijn eigen hoofdstuk van akhlaaq. Hoe ga je met hen om? Deze soort akhlaaq is niet zo belangrijk als de eerste. Nadat een persoon de eerste soort heeft vervolmaakt, met tawh’ied en aanbidding (‘ibaadah), dan gaat hij door naar de akhlaaq tegenover alle schepselen om hem heen.

De derde soort van akhlaaq is de akhlaaq tegenover onszelf. Inderdaad, je moet zelfs akhlaaq tegenover jezelf hebben. Jouw lichaam heeft bepaalde rechten op jou: jouw hart, jouw ziel en jouw lichaam hebben hun rechten en jij moet deze dan ook vervullen.⁶ De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei tegen Salmaan al-Faarisie (moge Allah tevreden zijn met hem) het volgende te zeggen tegen een van de metgezellen (Nederlandstalige interpretatie): “Vertel hem dat je lichaam een recht heeft op jou, je ziel een recht heeft op jou en jouw familie en vrouw een recht hebben op jouw. Geef iedereen dus het recht dat zij hebben op jou.”  ^{6 Noot uwkeuze.net: bijvoorbeeld, jouw maag heeft een recht op jou, dus eet niet te veel waardoor jouw maag overvol raakt en pijn gaat doen – in dit geval heb jij jouw maag onrecht aangedaan. En gebruik jouw zintuigen en ledematen voor het goede, niet voor het slechte. Allah de Verhevene zegt o.a. (Nederlandstalige interpretatie): “Op de Dag dat hun tongen en hun handen en hun voeten tegen hen zullen getuigen betreffende hetgeen zij gewoon waren te doen.” [Soerat an-Noer (24), aayah 24.] Alsook (Nederlandstalige interpretatie): “En volg niet dat waarover je geen kennis hebt. Waarlijk, het gehoor en het gezichtsvermogen en het hart: hierover zal hij ondervraagd worden.” [Soerat al-Israa-e (17), aayah 36.] Allah de Verhevene zal de eigenaar van deze ledematen ondervragen omdat zij slechts instrumenten zijn en de gebruiker is de menselijke ziel. (Zie het artikel De ziel – maak kennis met je ware zelf.) Indien deze het gebruikt heeft in het goede, verdient hij de beloning en indien hij deze in het kwade gebruikt heeft, verdient hij de bestraffing. Allah de Almachtige zal de ledematen doen spreken wanneer Hij hen ondervraagt, waarna deze zullen vertellen wat hun eigenaar heeft uitgevoerd. (Tefsier H’adaa-ieq ar-Rawh’ wa ar-Rayh’aan fie Rawaabie ‘Oeloemie al-Qor-aan.)}

Geef alles en iedereen zijn recht!

Wanneer wij deze drie soorten van akhlaaq begrijpen – tegenover Allah ‘Azza wa Djel (de Almachtige en Majesteitelijke), de schepselen en onszelf – dan zullen wij de overlevering van de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) waarderen (Nederlandstalige interpretatie): “Ik ben slechts gestuurd om de goede manieren te vervolmaken.”

Wij vragen Allah ‘Azza wa Djel (de Almachtige en Majesteitelijke) om kennis, akhlaaq en om te handelen op basis van deze kennis, om ons op te wekken met de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) en dat hij voor ons zal bemiddelen. Wij vragen Allah ons het Paradijs te laten binnentreden met Zijn genade en vanwege de goede handelingen die wij plachten te verrichten.

[Toevoeging uwkeuze.net:]

Verbeter je gedrag, begin vandaag!

De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Ik garandeer een huis aan de uiteinden van het Paradijs voor een man die discussie vermijd zelfs als hij gelijk heeft, een huis in het midden van het Paradijs voor degene die liegen nalaat zelfs als hij een grap maakt, en een huis in het bovenste gedeelte van het Paradijs voor degene die zijn karakter goed maakt (perfectioneert).” (Overgeleverd door Aboe Daawoed.)

De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zei eens tegen zijn metgezellen (Nederlandstalige interpretatie): “Weten jullie wie moeflis (failliet/blut) is?” Zij zeiden: “Onder ons, degene die failliet is, is degene die geen dirhams (geld) en geen goederen heeft.” Hij zei: “Degene die failliet is onder mijn oemmah (gemeenschap) is degene die op de Dag der Opstanding komt met het gebed, vasten en zakaah, maar hij zal opdagen terwijl hij die-en-die beledigd heeft, die-en-die belasterd heeft, de eigendommen van die-en-die (onrechtmatig) verbruikt heeft, het bloed van die-en-die heeft doen vloeien en die-en-die geslagen heeft. Ieder van hen zal wat van zijn h’asanaat (goede daden) gegeven worden, en als zijn h’asanaat opraken voordat de rekening vereffend is, zullen wat van hun sayyie-aat (zonden) genomen worden en op hem geworpen worden, vervolgens zal hij in de Hel geworpen worden.” (Overgeleverd door Moeslim.)

Allah de Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “Weer het slechte af met dat wat beter is…” [Soerat al-Moe-eminoen (23), aayah 96.]

Allah Soebh’aanahoe wa Ta’aalaa (Glorieus en Verheven is Hij) toont hem (profeet Moh’ammed – Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) de beste manier hoe te gedragen wanneer hij zich onder de mensen bevindt, namelijk het vriendelijk behandelen van degene die hem slecht behandelt, om zijn hart te verzachten en zijn vijandschap te veranderen in vriendschap, en om zijn haat om te zetten in liefde. (Tefsier Ibn Kethier.)

Of mensen nu slecht over jou spreken in jouw aanwezigheid of achter jouw rug, of jou kwaad doen op één van die manieren, alles is bekend bij Allah. Het is niet aan jou om hen te bestraffen. Jouw beste koers is om niet kwaad met kwaad te vergelden, maar te doen wat op de beste manier het kwade zal afweren. De uitkomst van twee slechte dingen is niet iets goeds. (A. Yusuf Ali Quran Commentary, de herziene versie.)

Allah ‘Azza wa Djel (de Almachtige en Majesteitelijke) zegt ook (Nederlandstalige interpretatie): “En de goede daad en de slechte daad zijn niet gelijk. Beantwoord (het slechte) met dat wat beter is, dan zal degene waarmee jij in vijandschap verkeert, een loyale vriend worden.” [Soerat Foessilat (41), aayah 34.]

Door boosheid te beantwoorden met geduld en slechte behandeling met vergeving. Als je dit doet, dan zal degene met wie jij in vijandschap verkeerd een loyale vriend worden. (Zaad al-Masier fie ‘ielmie t-Tefsier van Ibn al-Djawziey.) (Zie het artikel Word niet boos!)

‘Oemar (moge Allah tevreden zijn met hem) heeft gezegd: “Er is geen betere bestraffing voor degene die Allah ongehoorzaam is wat de omgang met jou betreft, dan jouw gehoorzaamheid jegens Allah door hem goed te behandelen.” (Tefsier Ibn Kethier.)

En tot Allah keren wij allemaal terug.

(Klik op onderstaande afbeelding om het vergroot weer te geven.)