Ontwikkeling van Fiqh en Madzaahib

Fiqh nam tijdens deze periode de duidelijke vorm aan van een onafhankelijke Islamitische wetenschap. De vele Madzaahib die waren verschenen in het laatste deel van de Oemayyadische periode bloeiden en de opleidingscentra namen door heel de Abbasidische staat toe met behulp van de staat.

Voor het eerst werd de Fiqh van de verschillende Madzaahib succesvol op grote schaal en systematisch verzameld.

Fiqh werd in twee hoofdelementen verdeeld: Oesoel (fundamentele principes) en Foeroe' (secondaire principes) en de voornaamste bronnen van de Islamitische wetgeving werden duidelijk gedefinieerd en gerangschikt.

Tegen het einde van deze fase werd ook de Soennah in zijn volledigheid verzameld en opgeschreven in boeken van Ah'adieth.

Tijdens de eerste helft van deze periode, bleven de Madzaahib, onder leiding van hun stichters, een grote hoeveelheid aan onderlinge veranderingen van ideeën ondergaan. Echter, onder de tweede generatie studenten was er een trend richting onbuigzaamheid en een afbraak van de flexibiliteit wat de periode van de grote imams en de geleerden vóór hen karakteriseerde.

De grote Madzaahib waren: de H'anafi Madz-hab, de Maaliki Madz-hab, de Shaafi'i Madz-hab, de H'anbali Madz-hab en de Zaydi Madz-hab. Deze bleven voortbestaan voornamelijk vanwege de steun van de staat en een groot aantal voortreffelijke eerste generatie studenten.

De meest belangrijke van de kleinere Madzaahib waren: de Awzaa'i Madz-hab, de Laythi Madz-hab, de Thawri Madz-hab, de Dhzaahirie Madz-hab en de Djarieri Madz-hab. Deze hielden op te bestaan ofwel door politieke factoren of hun studenten waren niet in staat om de uitspraken van de stichter te boek te stellen voor het nageslacht.

De voornaamste bronnen van Islamitische wetgeving waar alle grote Madzaahib het over eens waren, waren: de Koran, de Soennah, Idjmaa' van de Sah'aabah en Qiyaas.

Alle grote Madzaahib bepaalden voorwaarden voor de acceptatie van de Soennah als een primaire bron van Islamitische wetgeving:

- De H'anafi Madz-hab bepaalde dat de H'adieth algemeen bekend moest zijn (Mash-hoer).

- De Maaliki Madz-hab eiste dat de H'adieth niet in tegenspraak was met de Idjmaa' van de Madinezen.

- De Shaafi'i Madz-hab stond er op dat de H'adieth authentiek was (Sah'ieh').

- De H'anbali Madz-hab eiste alleen dat de H'adieth aan de profeet (vzmh) toegeschreven werd en niet verzonnen was. Aldus werden Ah'adieth van twijfelachtige authenticiteit beschouwd als een deel van de Soennah.

De controversiële bronnen van Islamitische wetgeving waren:

- Istih'saan en Idjmaa' van geleerden, gebruikt door de H'anafi Madz-hab.

- Istislaah', Idjmaa' van de Madinezen en hun gewoonten, gebruikt door de Maaliki Madz-hab.

- ‘Oerf, gebruikt door zowel de H'anafi als de Maaliki Madzaahib.

- Zwakke (Dha'ief) H'adieth, gebruikt door de H'anbali Madz-hab.

- Aqwaal ‘Aliy (bepalingen en uitspraken van de vierde rechtgeleide khalief ‘Aliy ibn Abie Taalib), gebruikt door de Zaydi Madz-hab.

Afwijkende uitspraken ontstonden door verschillen in interpretatie die op hun beurt weer ontstonden door verschillen in woordbetekenissen (gedeeld, letterlijk en figuurlijk) en grammaticale constructies.

Met betrekking tot de toepassing van Ah'adieth, ontstond er een verscheidenheid aan wettelijke bepalingen afhankelijk van het niveau van beschikbaarheid van de Ah'adieth, hun authenticiteit, de voorwaarden opgelegd met betrekking tot hun aanvaardbaarheid en de methoden van het oplossen van tekstuele conflicten.

Sommige imams ontwikkelden bepaalde secundaire juridische principes en oordeelden volgens deze principes. Zowel de principes als de bepalingen werden door andere imams afgewezen (b.v. Istih'saan en Idjmaa' van de Madinezen).

Het secundaire principe van Qiyaas werd in het algemeen geaccepteerd, maar de regels die de deductieve methoden beheersten, varieerden onder de imams, wat resulteerde in verschillen met betrekking tot hun oordelen over dezelfde kwesties.